18 Ocak 2023, 13:52
Dış ticaret, ülkeler arasındaki ilişkilerin gelişmesinin yanında ekonomik özgürlüğün sağlanmasında da oldukça etkilidir. Ticaret sırasında uygulanan bazı detaylar, ithalatçı firmaların işlerinin kolaylaşmasını sağlıyor. Gümrük bölgesi kapsamında kullanılan ve bir değişikliğe uğramayan malların tekrar piyasaya sürülmesi geçici ithalat olarak tanımlanıyor. Genellikle dış ticaret firmalarının uyguladığı bu sistemde zaman zaman bazı ürünler geçici sürelerle ithal edilir. Özellikle fuar ve sergi gibi kısa süreli organizasyonlarda tercih edilen bu yöntem sayesinde ekonomik açıdan tasarruf sağlanıyor. Bazı durumlarda da yurt dışında yaşayan kişiler, ülke ziyaretleri sırasında araçlarıyla gelerek geçici İthalat kapsamında dolaşım sağlıyor. Sözlük anlamı olarak ise serbest dolaşıma dahil edilmeyen eşyalar için ödenecek vergilerinin tamamı ya da bir bölümünden muaf tutularak dolaşımın olduğu ülke sınırları içerisinde kullanıma kazandırmak olarak açıklanıyor. Genellikle bu tarz işlemler konferans, sergi ve çeşitli organizasyonlarda kullanımı olan malzemeler için yapılıyor. Ayrıca eşya taşıması sırasında gelen palet, konteyner ve ambalajlar da bu kapsam içerisinde değerlendiriliyor. Burada önemli olan gelen materyalin kullanım sırasında gözle görünür bir değişikliğe uğramamasıdır. Gümrükte geçici ithalat süresi boyunca yapılan işlemlerde daha az vergilendirme oranları uygulanıyor. Belli bir başvuru süreci sonunda düzenlenen belgeler ilgili makamlar tarafından veriliyor. Tüketim niteliği taşıyan ve ülke ekonomisine zararı olabilecek eşyalar geçici ithalat kapsamının dışında kalıyor. Ayrıca ithali yasak olan tüm ürünlerin geçici ithalat çerçevesinde ülkeye girişlerine izin verilmiyor.
Geçici İthalat Süresi Ne Kadar?
Gerekli izin belgeleri ile Gümrük idaresine yapılan başvurularda yasal bir süre bulunuyor. Gümrük yönetmeliği 379. maddesine göre bir eşya ya da malın geçici ithalatta kalma süresi, 2 yılı aşmamalıdır. Bu süre zarfında eşya amacına uygun olarak kullanılıyor. Bu arada eşyalarda yıpranmaya bağlı olarak gelişen bakım işlemlerinin yapılmasına izin veriliyor. Bu durum Gümrük yönetmeliğinde detaylı olarak sunuluyor. 24 aylık süre sonunda kullanılmayan eşyalar, vergi mevzuatı kuralları üzerinden işleme tabi tutuluyor. Bu sürenin uzatılması veya farklı işlemler yapılması Gümrük kurallarına göre mümkün olmuyor. Bazı istisnai durumlarda süre uzatımının yapıldığı şartları şöyle sıralayabiliriz ;
2 yılı aşan süreli yatırımlarda kullanılmak üzere getirilen eşyalar
Mülkiyet özelliği başka bir kişi ya da kuruluşa devredilemeyen taşınır eşyalar
Yurt dışında yerleşik olarak kalan kişilerin sözleşme ile kamu kuruluşlarının kullanımına tahsis edilen ekipmanları getirmesi
Türkiye gümrük bölgesi dışından ülke içerisindeki genel kullanıma uygun malzemelerin getirilmesi prosedür dahilinde olan eşyaların azami kalma süresi 24 ayla sınırlandırılıyor. Gümrük kanunları gereği alınan izin, hak sahibi tarafından yazılı bir şekilde müracaat edilerek ek süre talebinde bulunma imkanı sunuyor. Geçici ithalat iznini kullanımda olan eşyanın ülke içerisinde kalma süresine göre artırabilirsiniz. Ticaretle ilgilenen firmaları ve kişileri ekstra masraf yapmaktan kurtaran bu izinler, istenen belge ve evrakların temin edilmesinden sonra sisteme yansıyor.
Geçici İthalat İzni Nasıl Alınır?
İthalat yoluyla getirilen eşyaların, bu kapsamda ülke sınırlarının içerisinde tutulması için gümrük idaresinin izni gerekiyor. Eşyaların kullanılabilmesi için gereken izinler belli bir süre için alınır. İzni almak için öncelikle bakanlar kurulunun onayı gerekiyor. Kullanan ve kullanıcı onaylarıyla alınabilen izin, başvurunun yapılacağı gümrük idarelerinin yetki alanında oluyor. Başvuru sırasında bazı belgelerin temin edilmesi, işlemlerin hızlı olarak yapılmasına imkan tanıyor. Bu belgeler ;
Eşyanın tüm teknik detaylarını bulunduğu katolog
Eşyanın ülkeye hangi amaç kapsamında getirilmek istendiğini belirten açıklamalı bir firma yazısı. Bu yazı içerisinde eşyanın bedelli ya da bedelsiz olarak gönderildiğini belirten anlaşma hükümleri de yer alır.
Faturanın detaylı olarak hazırlama aslı ve iki adet nüshası. Bu faturaların tercümeli olarak düzenlenmesi aradaki dil farkı ile oluşabilecek farklı anlaşılmaların önüne geçer.
Geçici ithalat izni, eşyaların kullanım amacına uygun olarak giriş çıkışlarının oluşmasında sıklıkla başvurulan bir yol oluyor. Gümrük üzerinden ülkeye girişi yapılacak olan eşyaların belirtilen ayniyete uygun koşullarda kullanımını tescilleyen belgeler, farklı detaylarla düzenlenir. Alıcı ve gönderici firmaların yaptığı anlaşmalar kapsamında yapılan düzenlemelerde eşyanın yıpranması halinde bakımının yapılacağı da belirtiliyor. Geçici ithal eşyalarda ayniyetin korunarak koşullara uygun yerlerde kullanılıp kullanılmadığı da verilen süre zarfında gümrük idareleri tarafından denetlenebiliyor. Bu kapsamda getirilen eşyalar kurallar gereği tahsis edilen alanlarda kullanılıyor.
Geçici İthalat Şartları
Gümrük bölgesinin dışında bir ülkede mülkiyet hakkı alınan eşyalardaki muafiyet şartları, Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılıyor. İthalatın uygulama aşamalarında muafiyet durumuna göre bir yol izleniyor. İki farklı aşamada çizilen yol haritasında, kısmi ve tam muafiyet uygulanıyor. Geçici ithalat kısmi muafiyet uygulamasında tabi olan eşyadan alınan vergiler, dolaşıma girdiği süreden geçerli olmak üzere %3 olarak belirleniyor. Eşyanın ülke içerisinde geçireceği süre bazında kalan kısım teminat olarak alınır. İthalat süresinin bitiminden sonra alınan teminat bedeli tekrar geri alınıyor. Geçici ithalat tam muafiyet uygulamalarında ise ATA karnesinin kullanılması gerekiyor. Bu karne yerine göre teminat ya da beyanname hükmü taşıyor. Karnenin, AB ülkelerinde ithalat başvurusu ve izin belgesi olarak geçerliliği bulunuyor. Her iki uygulama ile yurt dışından getirilen ve belli bir kullanım süresi olan eşyaların, ülke içerisinde rahat olarak dolaşımı sağlanıyor. Geçici ithalat belgesinin koşullarından yararlanabilmek için yurt dışında yaşamış olan yeterli oluyor. Eşyaları geçici ithalat ile kullanmak için Türkiye’nin gümrük bölgesi dahilinde yaşama şartı aranmaz. Belgelerin geçerlilik süresi tanzim edilen koşullara uygun olarak uygulanıyor. Eğer eşyaları ATA karnesi ile kullanmak istersiniz, gümrük idaresine başvuru yapmak gerekiyor. Geçici ithalat kuralları gereği getirilen eşyalar hiç bir değişime uğratılmadan tekrar ihraç edilecek kapsama alınabiliyor.
Geçici İthalat İhlalindeki Cezai Müeyyideler
Geçici İthalat güvencesiyle serbest olarak ülkeye getirilen eşyalar, beyan edildiği süre zarfında kullanıma sunuluyor. Yapılan kontrollerde eşyalara uygulanan vergilerde kayıp olması durumunda bazı yaptırımlar uygulanıyor. Gümrük kanununun 234. maddesine göre, kesilmesi gereken verginin üç katının yarısı oranında ceza veriliyor. Eğer getirilen eşyanın süresinin bitiminden itibaren bir ay içerisinde yeniden ihraç edilmesi durumunda gümrük kanunları gereği usulsüzlük cezası verilebiliyor. Eşya ve taşıtlara uygulanan yaptırımlar arasında bazı farklar oluşuyor. Eşyalarda kesilen cezalar taşıtlara göre farklı prosedürlere sahiptir. Geçici ithalatın kurallarının dışına çıkıldığında uygulanan cezalar oldukça ağırdır. Eşyalarda uygulanan cezalar kısmi ve tam muafiyet gereği fark gösteriyor. Kısmi muafiyette eşyanın değerinin iki katı, tam muafiyette ise dörtte bir oranında uygulanıyor. Bu durumdan yola çıkarak geçici ithalat kapsamında bulunan eşyalarda ayniyetin kurallarına uygun olarak dolaşımın sağlanması gerekiyor. Kullanım zamanının gelmesi durumunda eşyaların vakit kaybetmeden yurtdışına çıkarılması gerekiyor. Bu kapsamda yer alan eşyalarda sözlü beyanat verilmesi durumunda teminat şartı aranmıyor. Tam muafiyet şartlarına göre sözlü beyana konu olan eşyalardan alınan vergilerin %20 fazlası teminat olarak belirleniyor. Tescil edilen sözlü beyan formu, ithalatı gerçekleşen eşyanın kullanım izni hükmünde işleme alınıyor. Eşyaların geçici olarak kabul edildiğini belgeleyen ATA karnesi, tek başına kullanım izni için yeterli oluyor. Dilerseniz geçici ithalat kapsamında getirilen eşyaları devir edebilirsiniz. Burada size verilen kodları oluşturarak eşya devrini daha kolay bir hale getirebilirsiniz. Bakanlar ve gümrük idaresi tarafından belirlenen kurallara uygun şartlardaki eşyalarınızı, geçici ithal imkanlarıyla avantajlı olarak bulunduğunuz ülke içerisinde kullanıma kazandırabilirsiniz.
